PGS.TS. Hà Hoàng Kiệm, BV 103
Bài đã đăng trong báo Sức khỏe và đời sống (Bộ Y tế) số 52 tháng 9-2005
Một con giun đũa trong lòng ruột nhì qua nội soi
Giun đũa là loài giun tròn có tên khoa học là Ascaris Lumbricoides, người là vật chủ duy nhất của loài giun này. Giun trưởng thành sống ký sinh trong ruột non của người, có màu trắng đục, phớt hồng. Con cái dài 25cm, con đực dài 15-17cm, duôi cong và có nhiều gai.
Móc ở đầu một con giun đũa vừa lấy ra khỏi ruột
Hai giai đoạn trong chu kỳ phát triển của giun trên người là ấu trùng và giun trưởng thành, chúng gây ra hai giai đoạn bệnh trên người đó là giai đoạn tổn thương ở phổi tương ứng với giai đoạn ấu trùng và các biểu hiện ở đường tiêu hóa tương ứng với giai đoạn trưởng thành. Giai đoạn ấu trùng qua gan thường không có triệu chứng gì vì chúng đi theo tĩnh mạch, nhưng khi qua phổi, chúng xuyên qua thành phế nang mao mạch và gây ra các tổn thương cơ học và phản ứng dị ứng tại chỗ. Trên phim X-quang thấy những đám mờ thâm nhiễm (hội chứng Loeffler), những đám mờ này mất đi sau 1 tuần đồng thời thấy tăng bạch cầu ái toan trong máu. Bệnh nhân có thể không có triệu chứng gì hoặc sốt nhẹ, ho khan, khạc ra chất nhầy của niêm mạc, cá biệt có trường hợp ho ra máu. Các triệu chứng sẽ giảm dần và mất đi sau 3 tuần. Sau hội chứng Loeffler hai tháng, có thể phát hiện thấy trong phân có trứng giun đũa.
Chu kỳ phát triển của giun đũa
Giai đoạn trưởng thành giun ký sinh ở ruột non nên thường dẫn đến các rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, đau bụng quanh rốn, tiêu chảy, buồn nôn, nôn ra giun. Trẻ em có thể thấy mất ngủ, bực dọc, cau có, quấy khóc, ứa nước bọt, bụng to, gầy mòn, xanh xao do thiếu máu. Giun trưởng thành còn gây ra khá nhiều biến chứng đòi hỏi phải cấp cứu như cuộn lại với nhau thành búi gây ra tắc ruột, lồng ruột, hoặc giun ngoi lên phía trên chui vào ống mật, ống tụy gây viêm tụy cấp, tắc mật, áp xe gan và hình thành sỏi mật. Giun chui vào ruột thừa gây viêm ruột thừa, làm thủng ruột gây viêm phúc mạc.
Hiện nay có nhiều loại thuốc uống để điều trị bệnh giun đũa có hiệu quả cao lại ít độc, nhưng quan trọng nhất là không để bị nhiễm giun đũa. Để không bị nhiễm giun đũa cần giữa vệ sinh ăn uống, tập thói quen rửa tay trước khi ăn, ăn chín, uống sôi. Không dùng phân người để bón cho rau. Nếu không bịn nhiễm mới thì
sau 18 tháng sẽ tự hết giun đũa ký sinh trong trong ruột vì tuổi thọ của giun đũa tối đa là 18 tháng.
