PGS.TS. Hà Hoàng Kiệm, BV 103
Bệnh gì vậy?
Một thanh niên 34 tuổi dáng người thấp mập đến gặp tôi và than phiền rằng khoảng 3-4 tháng gần đây khi đi xe máy đường dài thường bị tê hai cánh tay xuống tới hai bàn tay, các ngón tay đau buốt như có kim châm. Ngừng lại nghỉ một lúc khỏang 3-5 phút thì triệu chứng giảm dần rồi hết. Khi nằm ngủ, nghiêng về một bên, dùng tay bên dưới gối đầu thì ngủ một lúc tỉnh dậy vì cũng bị tê từ cánh tay xuống và các ngón tay cũng đau như có kim châm, nằm ngửa một lúc thì hết, nằm nghiêng bên nào thì bên tay đó bị. Có khi cùng với tê tay thì đau như chạy theo một dây dọc mặt trong cẳng tay xuống bàn tay.
Bắt mạch quay hai bên thấy mạch đều và nảy mạnh, cơ cánh tay và cẳng tay trương lực bình thường không teo, chu vi đều hai bên. Phản xạ gân cơ nhị đầu và phản xạ châm quay bình thường cả hai bên. Cảm giác hai tay bình thường khi khám. Màu sắc và nhiệt độ da hai tay bình thường. Sức cơ hai tay tốt. Chà!mọi thứ đều bình thường, bệnh lý gì vậy, chẩn đoán là gì đây? đúng là một thách đố. Ừm! Ừm, có thể tôi đã lờ mờ đoán ra một hội chứng trong 5 hội chứng gây các triệu chứng tương tự đó là: hội chứng sườn hóa cột sống cổ, hội chứng cơ bậc thang trước, hội chứng cơ ngực bé, hội chứng sườn-đòn, hội chứng vai-sườn. Tôi thực hiện một nghiệm pháp khám như sau: cho bệnh nhân ngồi trên ghế, tôi đứng phía sau đặt hai tay lên vai người bệnh, bảo bệnh nhân hạ thấp hai vai, đưa hai vai ra sau và hít sâu và nhịn thở, đồng thời tôi ấn thêm xuống và đưa vai anh ta ra sau. Bệnh nhân kêu lên vì triệu chứng lại xuất hiện và mạch quay hai bên yếu hẳn. thả ra cho bệnh nhân trở lại tư thế bình thường thì triệu chứng hết. Thế là biết rồi.
Vậy đây là bệnh gì vậy?
Đây là một hội chứng có tên là “hội chứng sườn-đòn”. Đám rối thần kinh cánh tay cùng với động mạch dưới đòn chui qua phía trên xương sườn 1 và dưới xương đòn ở khoảng giữa xương đòn. Tại vị trí này ngành trên, ngành ngoài và ngành sau của đám rối thần kinh cánh tay ôm quanh động mạch dưới đòn. Ở những người có khe giữa xương sườn 1 và xương đòn hẹp, khi làm các động tác gây hẹp thêm khe này thì bó mạch và thần kinh sẽ bị đè ép. Cảm giác đau như kim châm ở đầu ngón tay là do thiếu máu, tê từ cánh tay xuống bàn tay, đôi khi đau như chạy theo một dây dọc cẳng tay là do đám rối thần kinh bị đè ép. Khi giải phóng đè ép thì triệu chứng hết. Bệnh nhân trên thấp và mập có thể là khe giữa xương sườn 1 và xương đòn hẹp, động tác lái xe có thể bệnh nhân đẩy khớp vai ra sau làm xương đòn hạ thấp và và ép xuống gây đè ép bó mạch thần kinh dưới đòn. Tôi thực hiện nghiệm pháp khám làm hẹp khe sườn-đòn đã làm xuất hiện lại triệu chứng. Khi hạ thấp vai và đưa vai ra sau làm hạ thấp xương đòn, đồng thời bảo bệnh nhân hít sâu để nâng xương sườn 1 lên, cả hai động tác làm hẹp mạnh khe sườn-đòn đã đè ép vào bó mạch thần kinh dưới đòn làm triệu chứng xuất hiện lại.
Việc điều trị hội chứng này thật đơn giản là tránh các tư thế hoặc động tác gây hẹp khe sườn-đòn.
Để hiểu rõ hơn về các bệnh lý gây viêm, đau vùng khớp vai, xin mời các bạn đọc cuốn "VIÊM QUANH KHỚP VAI, CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ" của tác giả Hà Hoàng Kiệm mới xuất bản 2015.
.jpg)
