Dịch viêm phổi cấp Vũ Hán do Coronavirus mới (Novel Coronavirus: nCoV))

Dịch viêm phổi cấp Vũ Hán do Coronavirus mới (2019-nCoV)

Coronavirus: 

là các loài virus thuộc phân họ Coronavirinae trong họ Coronaviridae, theo Bộ Nidovirales.

Coronavirus.

 Coronavirus là virus được bao bọc với hệ gen ARN sợi đơn chiều dương và với một nucleocapsid đối xứng xoắn ốc. Kích thước bộ gen của coronavirus khoảng từ 26 đến 32 kilo base pair, lớn nhất đối với virus RNA.

Tên "coronavirus" có nguồn gốc từ tiếng Latin corona, có nghĩa là vương miện hoặc hào quang, và đề cập đến sự xuất hiện đặc trưng của virion dưới kính hiển vi điện tử (E.M.) với một rìa lớn, tạo thành một hình ảnh như vương miện hoàng gia hoặc vành nhật hoa. Hình thái học này được tạo ra bởi các peplomers tăng đột biến của virus, là các protein cư trú trên bề mặt của virus và xác định ái vật chủ.

Protein đóng góp vào cấu trúc tổng thể của tất cả các coronavirus là spike (S), envelope (E), membrane (M) và nucleocapsid (N)). Trong trường hợp cụ thể của coronavirus SARS, một miền liên kết thụ thể xác định trên S làm trung gian sự gắn kết của virus với thụ thể tế bào của nó, enzyme chuyển đổi angiotensin 2 (ACE2). Siêu vi khuẩn coronavirus (đặc biệt là các thành viên của nhóm con Betacoronavirus A) cũng có một loại protein giống như gai ngắn hơn gọi là hemagglutinin esterase (ANH).

Sơ đồ cấu trúc của Coronavirus.

Coronavirus thường gây ra các triệu chứng cảm lạnh thông thường, nhiễm trùng mũi, xoang hoặc cổ họng và lây lan qua hắt hơi, ho. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến các bệnh hô hấp nghiêm trọng hơn như hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) hoặc tử vong.

Lịch sử:

Virus corona được phát hiện vào những năm 1960; Những người đầu tiên được phát hiện là virus viêm phế quản truyền nhiễm ở gà và 2 loại virus từ khoang mũi của bệnh nhân bị cảm lạnh thông thường được đặt tên là coronavirus 229E ở người và coronavirus OC43 ở người . Các thành viên khác của họ virus này đã được xác định, bao gồm SARS-CoV (Severe acute respiratory syndrome) năm 2003, HCoV NL63 năm 2004, HKU1 năm 2005, MERS-CoV (Middle East respiratory syndrome coronavirus) năm 2012 và 2019-nCoV (Novel Coronavirus) năm 2019; hầu hết trong số này đã có mặt trong các dịch bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng nghiêm trọng, mặc dù hiếm. Vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, một chủng coronavirus mới (Novel Coronavirus), 2019-nCoV, đã được báo cáo tại Vũ Hán, Trung Quốc.  Đến ngày 26 tháng 1 năm 2020, 56 trường hợp tử vong, đến sáng 2.2.2020 đã có 304 người tử vong, số ca nhiễm tăng lên hơn 14.500 người trên toàn thế giới đã được báo cáo, WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu trong cuộc họp lúc 3h sáng (giờ VN) ngày 31.1.2020 tại Geneva, Thụy Sĩ. Chủng virus tại Vũ Hán đã được xác định là một chủng mới của dạng β CoV từ nhóm 2B với độ tương tự di truyền ~ 70% so với SARS-CoV, chủng vừa mới được WHO đặt tên là 2019-nCoV (chữ n là novel: có tính mới). Ngày 11.2 2020 WHO chính thức đặt tên cho 2019-nCoV là Covid-19 (Co là Corona, Vi là virus, d là disease là bệnh). Trước đó 1 ngày Ủy ban phân loại virus quốc tế đặt tên cho bệnh do virus này gây ra là SARS-CoV2. Virus này bị nghi ngờ có nguồn gốc từ lài dơi, được lây lan do buôn bán động vật hoang dã tại chợ hải sản Huanan. 

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus chủ trì cuộc họp báo ở trụ sở của WHO tại Geneva, Thụy Sĩ chiều 30-1-2020 (giờ địa phương) - Ảnh: REUTERS

Bùng phát bệnh dịch tại Trung Quốc:

Ca bệnh đầu tiên nhiễm virus corona ở Vũ Hán được xác nhận vào ngày 31 tháng 12 năm 2019. Vũ Hán là một thành phố ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc với quy mô dân số lên tới 11 triệu người. Bùng phát bệnh viêm phổi Trung Quốc 2019 - 2020, còn được gọi là bùng phát dịch viêm phổi Vũ Hán bắt đầu vào giữa tháng 12 năm 2019 tại thành phố Vũ Hán thuộc tỉnh Hồ Bắc ở miền Trung Trung Quốc, khi một nhóm người bị viêm phổi không rõ nguyên nhân, liên quan chủ yếu với các chủ quán làm việc tại Chợ hải sản Hoa Nam, nơi bán động vật sống. Các nhà khoa học Trung Quốc sau đó đã phân lập được một loại coronavirus mới, WHO ký hiệu là 2019-nCoV, được phát hiện có trình tự gen giống ít nhất 70% với SARS-CoV. Về sau các nhà khoa học Mỹ phát hiện 2019-nCoV có trình tự gen giống với SARS-CoV tới 95%.

Dịch bùng phát tại Trung Quốc.

Các ca nghi ngờ đầu tiên được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, với các triệu chứng đầu tiên xuất hiện chỉ hơn ba tuần trước đó vào ngày 8 tháng 12 năm 2019. Chợ đóng cửa vào ngày 1 tháng 1 năm 2020 và bệnh nhân có các triệu chứng được cách ly. Hơn 700 người, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, những người tiếp xúc gần gũi với người bị nghi ngờ mắc bệnh, sau đó đã được theo dõi. Với sự phát triển của một xét nghiệm PCR chẩn đoán cụ thể để phát hiện nhiễm trùng, 41 người ở Vũ Hán đã được xác nhận bị nhiễm 2019-nCoV, trong đó hai người sau đó được báo cáo là một cặp vợ chồng mà một trong hai người chưa bao giờ đến chợ và ba người khác là thành viên của cùng gia đình đó làm việc tại quầy hải sản ở chợ. Vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, ca tử vong đầu tiên xảy ra ở một người đàn ông 61 tuổi ở Vũ Hán. Vào ngày 16 tháng 1 năm 2020, chính quyền Trung Quốc thông báo rằng một người đàn ông 69 tuổi khác ở Vũ Hán, người được xác nhận mắc bệnh, đã chết vào ngày hôm trước.

Coronavirus tại Vũ Hán Trung Quốc.

Các ca được xác nhận bên ngoài Trung Quốc bao gồm hai phụ nữ ở Thái Lan và một người đàn ông ở Nhật Bản. Dựa trên những diễn biến và giả định như thống kê du lịch quốc tế, các nhà khoa học Anh ngày 17 tháng 1 ước tính rằng số ca nhiễm virus thực sự có thể vào khoảng 1.700. Tính đến ngày 18 tháng 1, số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm là 65, bao gồm 62 ở Trung Quốc, hai ở Thái Lan và một ở Nhật Bản. Vì việc lây truyền từ người sang người không được loại trừ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng một vụ dịch rộng hơn có thể xảy ra. Cũng có những lo ngại về việc lây rộng hơn nữa trong mùa du lịch cao điểm của Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán.

Ngày 23 tháng 1 năm 2020, Trung Quốc cô lập thành phố Vũ Hán, toàn bộ hệ thống giao thông công cộng đến và đi đều bị tạm ngưng. Cho tới ngày 24 tháng 1 năm 2020, một số thành phố lân cận cũng bị cô lập bao gồm Hoàng Cương, Ngạc Châu, Xích Bích, Kinh Châu, Chi Giang.

Đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân nhiễm coronavirus:

Sốt, ho, khó thở, hội chứng suy hô hấp cấp, sốc nhiễm khuẩn, có thể có nhiễm toan chuyển hóa và rối loạn đông máu. X-quang có hình ảnh viêm phổi, bạch cầu trong máu bình thường. Khác với dịch SARS bệnh nhân không thấy chảy nước mũi, hắt hơi. Thời gian ủ bệnh của SARS 1 tuần còn của Viêm phổi Vũ Hán Là 2 tuần. Chẩn đoán xác định khi xét nghiệm PCR, ELISA dương tính với 2019-nCoV. Tỷ lệ tử vong do SARS rất cao, khoảng 10%, tỷ lệ tử vong của virus mới này hiện từ 3 - 5% (đến ngày 24.1.20200). 

Lưu ý: 

Phản ứng chuỗi polymerase (PCR) giúp phát hiện vật liệu di truyền của virut Corona có thể áp dụng trong giai đoạn sớm của bệnh nhưng lại cho nhiều kết quả âm tính giả (người bị bệnh nhưng test vẫn âm tính). Điều này có nghĩa là nhiều người mang virut sẽ không được phát hiện, gây cảm giác an toàn giả tạo đối với một virut có độ lây nhiễm rất cao qua tiếp xúc gần. Như vậy, kết quả cần được đánh giá như sau: test dương tính chứng tỏ đối tượng đang bị hoặc mới bị nhiễm coronavirus, thử nghiệm âm tính không đảm bảo là người thử không bị nhiễm virut.

Thử nghiệm ELISA giúp phát hiện các kháng thể trong máu người bệnh có độ tin cậy cao nhưng chỉ có hiệu quả 20 ngày sau khi có biểu hiện lâm sàng đầu tiên. Phương pháp này không thể giúp phát hiện sớm bệnh nhân trước khi họ có thể làm lây virus Corona cho người khác.

Điều trị, phòng bệnh và phòng chống dịch:

Bộ Y tế đã ra quyết định 125/QĐ-BYT 2020 "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh viêm phổi cấp do chủng vi rut Corona mới (nCo V)". https://luatvietnam.vn/y-te/quyet-dinh-125-qd-byt-2020-chan-doan-va-dieu-tri-benh-viem-phoi-cap-do-virus-corona-180069-d1.html

Hình ảnh X-quang phổi của BN bị viêm phổi Vũ Hán.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hiện tại chưa có phương pháp điều trị cụ thể đối với các bệnh do coronavirus mới gây ra. Tuy nhiên, nhiều triệu chứng có thể được kiểm soát, vì vậy bệnh nhân cần được điều trị theo bệnh cảnh lâm sàng. Trong khoảng thời gian dịch viêm phổi Vũ Hán bùng phát vẫn không có phương pháp chữa bệnh cụ thể nhắm vào virus mới đó, nhưng có thể sử dụng thuốc kháng virus đã có để tiến hành chữa bệnh, như indinavir, saquinavir, remdesivir, lopinavir/ritonavir và interferon beta.

Phòng bệnh: tránh lây nhiễm bằng đeo khẩu trang. Trên thị trường có rất nhiều loại khẩu trang, mang loại khẩu trang nào thì có tác dụng ngăn cản được 2019 - nCoV các bạn có thể đọc trong bài viết sau nhé: http://hahoangkiem.com/tu-van-va-chia-se-thong-tin/bui-min-voi-suc-khoe-con-nguoi-va-cach-phong-ngua-3804.html, rửa tay sạch bằng xà phòng, hoặc dùng cồn xát khuẩn tay, tránh tiếp xúc nơi đông người, người có triệu chứng của hội chứng cúm: sốt, ho,khó thở cần được cách ly.

Virus rất nhạy cảm với nhiệt. Việc phun cồn 75%, chất khử trùng có chứa clo, chất khử trùng hydroperoxide, chloroform và các dung môi lipid khác trong 30 phút ở 56 độ C, có thể vô hiệu hóa virus.

Nghiên cứu vaccine: Vào tháng 1 năm 2020, một số tổ chức và viện nghiên cứu đã bắt đầu làm việc để tạo ra vaccine cho coronavirus Vũ Hán dựa trên bộ gen được công bố. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) hy vọng có thể thử nghiệm vaccin 2019-nCoV cho người vào tháng 4 năm 2020.

Để so sánh các vụ dịch do các chủng virus gây ra, dưới đây là 5 chủng virus với các số liệu lần lượt là: năm được phát hiện, số trường hợp lây nhiễm trên người được báo cáo, số ca bệnh tử vong, tỉ lệ tử vong và số nước báo cáo có bệnh nhân dương tính.

Nhân lên của virus:

Chu kỳ lây nhiễm của coronavirus.

Sau khi virus này xâm nhập vào tế bào, hạt virus không được bao bọc và bộ gen RNA được gửi vào tế bào chất. Bộ gen RNA coronavirus có bọc 5 methyl và đuôi 3′polyadenylated. Điều này cho phép RNA gắn vào ribosome để dịch mã.

Các loại coronavirus cũng có một protein được gọi là bản sao được mã hóa trong bộ gen của nó, cho phép bộ gen của virus RNA được sao chép thành các bản sao RNA mới bằng cách sử dụng máy móc của tế bào chủ. Bản sao là protein đầu tiên được tạo ra; một khi gen mã hóa bản sao được dịch, quá trình dịch bị dừng bởi một codon dừng. Khi mRNA chỉ mã hóa một gen, đó là loại virus monocistronic . Một protein phi cấu trúc coronavirus cung cấp thêm độ trung thực cho việc sao chép vì nó có chức năng đọc lại, mà các enzyme RNA polymerase phụ thuộc RNA thường thiếu.

Bộ gen RNA được sao chép và một polyprotein dài được hình thành, trong đó tất cả các protein được gắn vào. Các coronavirus có một protein phi cấu trúc - một protease - có khả năng tách các protein trong chuỗi. Đây là một hình thức kinh tế di truyền cho virus, cho phép nó mã hóa số lượng gen lớn nhất trong một số lượng nhỏ nucleotide.

Corona ở người:

Có bảy chủng coronavirus trên người đã được biết tới:

1. Coronavirus 229E ở người (HCoV-229E)
2. Coronavirus OC43 (HCoV-OC43)
3. SARS-CoV
4. Coronavirus ở người NL63 (HCoV-NL63, coronavirus New Haven)
5. Coronavirus ở người HKU1
6. Hội chứng hô hấp Trung Đông do coronavirus (MERS-CoV), trước đây gọi là coronavirus mới 2012 và HCoV-EMC .
7. Coronavirus mới (2019-nCoV), còn được gọi là viêm phổi Vũ Hán hoặc coronavirus Vũ Hán. ('Mới' trong trường hợp này có nghĩa là mới được phát hiện hoặc mới được bắt nguồn và là một tên giữ chỗ).

Sau bùng phát lớn của các vụ dịch SARS năm 2003, các nhà virus học đã có một mối quan tâm mới đối với các coronavirus. Trong nhiều năm, các nhà khoa học chỉ biết về hai loại coronavirus ở người (HCoV-229E và HCoV-OC43). Việc phát hiện ra SARS-CoV đã bổ sung một loại coronavirus thứ ba ở người.

Đến cuối năm 2004, ba phòng thí nghiệm nghiên cứu độc lập đã báo cáo về việc phát hiện ra một loại coronavirus thứ tư ở người. Nó đã được các nhóm nghiên cứu khác nhau đặt tên là NL63, NL và New Haven coronavirus. Ba phòng thí nghiệm liên quan vẫn còn tranh luận về việc ai phát hiện ra virus đầu tiên và ai có quyền đặt tên cho nó.

Đầu năm 2005, một nhóm nghiên cứu tại Đại học Hồng Kông đã báo cáo tìm thấy một loại coronavirus thứ năm ở hai bệnh nhân bị viêm phổi. Họ đặt tên cho nó là Human coronavirus HKU1.

Vụ dịch viêm phổi Trung Quốc năm 2019 tại Vũ Hán được bắt nguồn từ một loại coronavirus mới, được WHO tạm đặt tên là 2019-nCoV.

Hội chứng hô hấp cấp tính nghiêm trọng (SARS):

Năm 2003, sau khi bùng phát hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) đã bắt đầu từ năm trước ở châu Á và các trường hợp thứ phát ở nơi khác trên thế giới, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra một thông cáo báo chí nói rằng một loại coronavirus mới được xác định bởi một số lượng phòng thí nghiệm là tác nhân gây bệnh SARS. Virus được đặt tên chính thức là SARS coronavirus (SARS-CoV). Hơn 8.000 người bị nhiễm bệnh này, khoảng 10% trong số họ đã chết.

SARS-CoV dưới kính hiển vi điện tử.

Chẩn đoán

Ảnh chụp X-quang ngực cho thấy độ mờ đục tăng ở cả hai phổi, biểu hiện viêm phổi, ở một bệnh nhân mắc SARS

- Có các triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt 38 °C hoặc cao hơn;

- Ho, viêm họng, khó thở.

- Yếu tố dịch tễ:

+ Tiếp xúc với một người nào đó được chẩn đoán SARS trong vòng 10 ngày;

+ Đi du lịch đến bất kỳ khu vực nào được xác định là khu vực có SARS (khu vực bị ảnh hưởng như của ngày 10 tháng 5 năm 2003, các khu vực của Trung Quốc, Hồng Kông, Singapore và tỉnh Ontario, Canada).

Một kết quả xét nghiệm SARS-CoV âm tính không có nghĩa là bệnh nhân không có SARS.

Tiên lượng: Một số báo cáo kết quả từ Trung Quốc trên một số bệnh nhân SARS phục hồi cho thấy thời gian nặng nề và di chứng lâu có tồn tại. Các bệnh tiêu biểu nhất bao gồm chứng xơ hóa phổi, loãng xương, và hoại tử xương đùi, dẫn đến mất hoàn toàn khả năng lao động hoặc ngay cả khả năng tự chăm sóc. Kết quả là, một số bệnh nhân sau SARS bị rối loạn tâm thần.

SARS vẫn được coi là một căn bệnh tương đối hiếm, với 8.273 trường hợp năm 2003. Dịch bệnh SARS từ năm 2002 đến năm 2003 đã khiến 650 người Trung Quốc bị chết ở đại lục và Hồng Kông. 

Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS):

MERS-CoV dưới kính hiển vi điện tử.

MERS-CoV (Middle East respiratory syndrome coronavirus) là một loại virut lần đầu tiên được nhận dạng vào năm 2012, thuộc họ Coronaviridae, gây ra bệnh hô hấp, Sưng phổi và suy thận ở người. Cho tới bây giờ những lan truyền phát xuất từ Tây Á, chủ yếu từ Ả Rập Xê Út. Những người bị mắc phải thường bị bệnh nặng đưa tới chết người. Hiện tại chưa biết được bao nhiêu phần trăm bị nhiễm trùng trở bệnh nặng. Tuy nhiên theo quan sát hiện thời thì virut này ít lan từ người sang người và vật truyền bệnh chính có thể là dơi, rồi truyền sang Lạc đà một bướu – thỉnh thoảng lây sang con người. Cho tới bây giờ chưa có phương pháp điều trị nào chắc chắn cả, chủ yếu chỉ là làm giảm nhẹ đi những triệu chứng.

Vào tháng 9 năm 2012, một loại coronavirus mới đã được xác định, ban đầu được gọi là Novel Coronavirus 2012, và bây giờ được đặt tên chính thức là coronavirus hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS-CoV).

Tổ chức Y tế Thế giới đã đưa ra một cảnh báo toàn cầu ngay sau đó. Bản cập nhật của WHO vào ngày 28 tháng 9 năm 2012 tuyên bố rằng virus dường như không dễ dàng truyền từ người sang người. Tuy nhiên, vào ngày 12 tháng 5 năm 2013, một trường hợp lây truyền từ người sang người ở Pháp đã được Bộ Xã hội và Y tế Pháp xác nhận. Ngoài ra, các trường hợp lây truyền từ người sang người đã được Bộ Y tế tại Tunisia báo cáo. Hai trường hợp được xác nhận liên quan đến những người dường như đã mắc bệnh từ người cha quá cố của họ, người bị bệnh sau chuyến thăm Qatar và Ả Rập Saudi. Mặc dù vậy, có vẻ như virus gặp khó khăn khi lây lan từ người sang người, vì hầu hết các cá nhân bị nhiễm bệnh không lan truyền virus này.

Đến ngày 30 tháng 10 năm 2013, đã có 124 trường hợp và 52 người chết ở Ả Rập Saudi. Sau khi Trung tâm y tế Erasmus của Hà Lan giải trình tự virus, virus này đã được đặt tên mới là Trung tâm y tế Human coravavirus Erasmus (HCoV-EMC). Tên cuối cùng của virus là coronavirus hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS-CoV).

Vào tháng 5 năm 2014, hai trường hợp nhiễm MERS-CoV duy nhất của Hoa Kỳ đã được ghi nhận, cả hai xảy ra ở những nhân viên chăm sóc sức khỏe làm việc ở Ả Rập Saudi và sau đó đi du lịch đến Hoa Kỳ đã được điều trị ở Indiana và một ở Florida. Cả hai cá nhân này đã được nhập viện tạm thời và sau đó xuất viện.

Vào tháng 5 năm 2015, một vụ dịch MERS-CoV đã xảy ra ở Hàn Quốc, khi một người đàn ông đi du lịch đến Trung Đông, đã đến 4 bệnh viện khác nhau trong khu vực Seoul để điều trị bệnh. Điều này gây ra một trong những vụ dịch MERS-CoV lớn nhất bên ngoài Trung Đông.

Tính đến tháng 12 năm 2019, 2.468 trường hợp nhiễm MERS-CoV đã được xác nhận bằng các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, 851 trong số đó là tử vong, tỷ lệ tử vong khoảng 34,5%.

Trong thú y:

Virus corona đã được công nhận là nguyên nhân gây bệnh lý trong thú y từ đầu những năm 1970. Ngoại trừ viêm phế quản truyền nhiễm gia cầm, các bệnh liên quan chủ yếu tại đường ruột.

Bệnh do coronavirus ở động vật:

Coronavirus chủ yếu lây nhiễm đường hô hấp trên và đường tiêu hóa của động vật có vú và chim. Hiện tại có bảy chủng coronavirus đã biết lây nhiễm cho người. Coronavirus được cho là gây ra một tỷ lệ đáng kể của tất cả các bệnh cảm lạnh thông thường ở người lớn và trẻ em. Virus corona gây cảm lạnh với các triệu chứng chính, ví dụ như sốt, adenoids sưng họng, ở người chủ yếu vào mùa đông và đầu mùa xuân. Vi rút coronavirus có thể gây viêm phổi, viêm phổi do virus trực tiếp hoặc viêm phổi do vi khuẩn thứ phát và viêm phế quản, viêm phế quản do virus trực tiếp hoặc viêm phế quản do vi khuẩn thứ cấp. Virus coronavirus được công bố rộng rãi được phát hiện vào năm 2003, SARS-CoV gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), có một mầm bệnh độc đáo vì nó gây ra cả nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và dưới. Tầm quan trọng và tác động kinh tế của coronavirus là tác nhân gây cảm lạnh thông thường rất khó đánh giá bởi vì, không giống như rhovovirus (một loại virus cảm lạnh thông thường khác), coronavirus ở người rất khó nuôi cấy trong phòng thí nghiệm.

Coronavirus cũng gây ra một loạt các bệnh ở động vật trang trại và vật nuôi được thuần hóa, một số trong đó có thể nghiêm trọng và là mối đe dọa cho ngành nông nghiệp. Ở gà, virus viêm phế quản truyền nhiễm (IBV), một loại coronavirus, không chỉ nhắm vào đường hô hấp mà còn cả đường tiết niệu . Virus có thể lây lan đến các cơ quan khác nhau trên khắp cơ thể gà. Coronavirus kinh tế quan trọng của động vật trang trại bao gồm lợn coronavirus (lây viêm dạ dày ruột coronavirus, TGE) và coronavirus bò, mà cả hai kết quả trong tiêu chảy ở gia súc non. Feline coronavirus : hai dạng, coronavirus ruột là một mầm bệnh có ý nghĩa lâm sàng nhỏ, nhưng đột biến tự phát của virus này có thể dẫn đến viêm phúc mạc do nhiễm khuẩn (FIP), một bệnh có tỷ lệ tử vong cao. Tương tự, có hai loại coronavirus lây nhiễm chồn sương: coronavirus ruột chồn gây ra một hội chứng rối loạn tiêu hóa được gọi là viêm ruột epizootic (ECE), và một phiên bản hệ thống gây chết người nhiều hơn (như FIP ở mèo) (FSC). Có hai loại canine coronavirus (CCoV), một loại gây ra bệnh đường tiêu hóa nhẹ và một loại đã được phát hiện gây ra bệnh hô hấp. Virus viêm gan chuột (MHV) là một loại coronavirus gây ra một bệnh dịch chuột gây bệnh dịch với tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt là trong số các đàn chuột trong phòng thí nghiệm.

Một loại coronavirus ở loài dơi liên quan đến virus HKU2 được gọi là hội chứng tiêu chảy cấp lợn coronavirus (SADS-CoV) gây tiêu chảy ở lợn.

Trước khi phát hiện ra SARS-CoV, MHV là loại coronavirus được nghiên cứu tốt nhất cả in vivo và in vitro cũng như ở cấp độ phân tử. Một số chủng MHV gây ra viêm não demyelinating tiến triển ở chuột đã được sử dụng như một mô hình murine cho bệnh đa xơ cứng. Những nỗ lực nghiên cứu đáng kể đã được tập trung vào việc làm sáng tỏ cơ chế bệnh sinh của virus coronavirus động vật này, đặc biệt là bởi các nhà virus học quan tâm đến các bệnh thú y và bệnh động vật.

Tiến hóa của virus:

Tổ tiên chung gần đây nhất của coronavirus đã được giả định ở khoảng thời gian 8000 TCN. Thực tế chúng có thể đã tồn tại từ trước đó rất lâu.

Một ước tính khác đặt tổ tiên chung gần đây nhất (MRCA) của tất cả các coronavirus vào khoảng 8100 BCE. MRCA của Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus và Deltacoronavirus đã được giả định ở khoảng 2400 TCN, 3300 TCN, 2800 TCN và 3000 TCN. Dường như dơi và chim, động vật có xương sống có máu nóng, là vật chủ lý tưởng cho nguồn gen coronavirus (với dơi là Alphacoronavirus và Betacoronavirus, và chim là Gammacoronavirus và Deltacoronavirus).

Coronavirus bò và coronavirus đường hô hấp chó có chung họ hàng từ một tổ tiên chung vào năm 1951. Bovine coronavirus và coronavirus OC43 của con người đã chuyển hướng vào năm 1899. Bovine coronavirus chuyển hướng từ các loài coronavirus ở ngựa vào cuối thế kỷ 18.

Một ước tính khác cho thấy rằng coronavirus OC43 lây bệnh cho con người đã chuyển hướng từ coronavirus của bò vào năm 1890.

MRCA của coronavirus OC43 ở người đã có từ những năm 1950.

Hội chứng hô hấp Trung Đông coronavirus, mặc dù có liên quan đến một số loài dơi, dường như xuất phát từ một loại coronavirus đã tiến hóa từ những thế kỷ gần đây.

Các coronovirus dơi liên quan chặt chẽ nhất và coronavirus SARS chuyển hướng vào năm 1986.

Một con đường tiến hóa của virus SARS và mối quan hệ nhạy bén với dơi đã được đề xuất. Các tác giả cho rằng các coronavirus đã được liên kết với dơi trong một thời gian dài và tổ tiên của virus SARS đã lây nhiễm lần đầu tiên các loài thuộc chi Hipposideridae, sau đó lây lan sang các loài thuộc họ Rholophidae và sau đó đến cầy hương, cuối cùng lây sang người.

Alpaca coronavirus và coronavirus 229E ở người đã tiến hóa trước năm 1960.

Các coronavirus NL63 của người và một coronavirus ở loài dơi đã có chung tổ tiên vào khoảng 563-822 năm trước.

Nguồn: Bách khoa toàn thư mở Wikipedia. https://vi.wikipedia.org/wiki/Coronavirus

CHIA SẺ BÀI VIẾT