Thang điểm: Forrest; Rockall; Glasgow-Blatchford trong tiên lượng xuất huyết tiêu hoá cao

Cập nhật: 14/08/2017 Lượt xem: 70748

Thang điểm: Forrest; Rockall; Glasgow-Blatchford trong tiên lượng Xuất huyết tiêu hoá cao

PGS.TS. Hà Hoàng Kiệm, BV 103, HVQY

1. Thang điểm Forrest

Hình ảnh nội soi của một ổ loét dạ dày hoặc tá tràng được phân loại Forrest với mục đích chỉ định can thiệp cầm máu nội soi và tiên lượng xuất huyết tái phát.

1.1. Thang điểm

Bảng 1. Phân loại Forrest. Số liệu khi không có cầm máu qua nội soi.

Nguy cơ	Tính chất xuất huyết	Mức độ	Hình ảnh trên nội soi	Chảy máu tái phát (%)	Tỉ lệ tử vong (%)
Nguy cơ cao	Xuất huyết cấp	la	Máu phun thành tia (máu động mạch)	55	11
	Xuất huyết cấp	lb	Rỉ máu (máu tĩnh mạch)	55	11
	Xuất mới xảy ra gần đây	lla	Có mạch máu nhưng không chảy máu	43	11
		llb	Có cục máu đông	22	7
Nguy cơ thấp		llc	Có cặn đen	10	3
Nguy cơ thấp	Không có xuất huyết	III	Đáy sạch	5	2

1.2. Hình ảnh

Hình 1. Từ trên xuống dưới, từ trái qua phải là: Forrest Ia, Forrest Ib, Forrest IIa, Forrest IIb, Forrest IIc, Forrest III.

1.3. Ý nghĩa

Phân loại Forrest được dùng để phân cấp bệnh nhân xuất huyết tiêu hoá trên xét về mặt nguy cơ tử vong cao hay thấp. Phân loại này còn là một phương pháp có giá trị để đánh giá nguy cơ tái xuất huyết và thường được dùng trong lượng giá hiệu quả của các phương thức điều trị nội soi can thiệp. Một tiền cứu có đối chứng thực hiện bởi các Tiến sĩ Walter Heldwein, J. Schreiner, José Pedrazzoli Júnior và P.Lehnhert thuộc Bệnh Viện Đại Học München (Đức) cho thấy "Tiêu chuẩn Forrest là thiết yếu cho việc đặt kế hoạch điều trị nội soi thích hợp và phẫu thuật khẩn cấp trong những trường hợp loét tiêu hoá xuất huyết".

2. Thang điểm Rockall

2.1. Thang điểm

Bảng 2. Thang điểm Rockall đánh giá nguy cơ xuất huyết cao

Điểm Thông số	0 Điểm	1 Điểm	2 Điểm	3 Điểm
1. Tuổi	< 60	60-79	>=80
2. HA tâm thu (mmHg)	>100	>100	<=100
3. Mạch (l/p)	< 100	>= 100
4. Bệnh kết hợp	Không		Suy tim, TMCB cơ tim, bệnh quan trọng	Suy thận, suy gan, ung thư di căn
5. Chẩn đoán	Mallory- Weiss	Các chẩn đoán khác	Ung thư đường tiêu hoá trên
5. Dấu hiệu chảy máu	không hoặc Forrest 2c, 3		CM đường TH trên, Forrest 1a,1b, 2a,2b

2.2. Ý nghĩa

Tổng điểm được tính bằng phép cộng đơn giản. Số điểm thấp hơn 3 có tiên lượng tốt nhưng nếu tổng điểm lớn hơn 8 thì có tỉ lệ tử vong cao.

- Nguy cơ chảy máu tái phát:

+ 0 điểm: 5%
+ > 8 điểm: > 40%

- Nguy cơ tử vong:

+ 0-2 điểm: <1%
+ >= 8 điểm: 41%

3. Thang điểm Glasgow-Blatchford

3.1. Thang điểm

Bảng 3. Thang Điểm Glasgow-Blatchford trong xuất huyết tiêu hoá cao

Thông số lúc nhập viện		Thông số	Điểm
1. Ure máu (mmol/l)		6,5 - <8·0	2
		8,0 - <10,0	3
		10,0 - <25,0	4
		≥25	6
2. Hemoglobin (g/L)	Cho nam	12,0 - <13,0	1
		10,0 - <12,0	3
		<10,0	6
	cho nữ	10,0 - <12,0	1
	cho nữ	<10,0	6
3. Huyết áp tâm thu (mmHg)		100 – 109	1
		90 – 99	2
		<90	3
4. Các chỉ số khác		Mạch ≥100/phút	1
		Có đại tiện phân đen	1
		Có ngất xỉu	2
		Có bệnh lý gan	2
		Có suy tim	2

Điểm số bằng "0" nếu có tất cả các yếu tố sau đây:

1. Hemoglobin >12.9 g/dL (nam) hoặc >11.9 g/dL (nữ)

2. Huyết áp tâm thu >109 mm Hg

3. Mạch <100/phút

4. BUN (Blood urea nitrogen) <18.2 mg/dL

5. Không tiêu phân đen hoặc ngất xỉu

6. Không có bệnh lý tim mạch hay gan trong tiền sử hoặc vào thời điểm hiện tại

7. Không tiêu phân đen hoặc ngất xỉu

8. Không có bệnh lý tim mạch hay gan trong tiền sử hoặc vào thời điểm hiện tại

Thang điểm Blatchtord được tính từ 0-23 điểm, điểm số càng cao thì nguy cơ chảy máu tái phát càng lớn. Điểm số từ 6 trở lên đi kèm với tăng trên 50% nguy cơ: cần thiết phải can thiệp.

4. Chẩn đoán mức độ nặng của xuất huyết tiêu hóa

Bảng 4. Các dấu hiệu giảm thể tích máu

Thông số	Nhẹ	Trung bình	Nặng
1. HA tối đa (mmHg)	100	80-90	<80
2. Mạch (CK/ph)	90-100	100-120	>120
3. Hồng cầu (T/l)	>3	2-3	<2
4. Hematocrit (l/l)	0,3-0,4	0,2-0,3	<0,2
5. Mất máu (% V tuần hoàn)	<20	20-30	>30